(door Bertjan ter Braak) Het werk waarmee Joseph Klibansky is doorgebroken, is er vanzelfsprekend ook. Mixed media - diverse technieken naast elkaar gebruikt - stadslandschappen met een twist. Op flink formaat: in het Atrium van het Zwolse se museum hangen er twee, bepaald niet pietepeuterig in deze grote ruimte.
Maar de expositie begint daar eigenlijk niet mee. Bij de ingang waar de starttekst aan de muur hangt, waakt Pinokkio. Spiegelglad gepolijst brons. En driedimensionaal dus. Wel even wat anders. De dynamische kunstenaar vertelt 'rewired' te zijn. Opnieuw geaard, zeg maar. Enja, de van geboorte Zuid-Afrikaan woont en werkt al sindsjaar en dag in Nederlandse dreven, maar is tegelijkertijd een kosmopoliet. Er valt nogal eens een woordje Engels. Een verandering dus in zijn werk. ,,Zoiets is best een risico. Want als iemand je werk mooi vindt, hoopt en verwacht die al gauw meer van hetzelfde. lk kan dus een fan verliezen. Maar eigenlijk denk ik daar niet over na."
Bronzen zijn er dus. Zoals die Pinokkio, die niet meer mag liegen als-ie een echte jongen wil worden. Hij heeft een diamant op zijn neus, die de verleiding van geld verbeeldt. Steeds zijn er zo wel weer dubbele bodems. Want Klibansky heeft, als altijd ook een boodschap. Een maatschappelijke betrokkenheid, want ,,popcultuur gaat vooral over een tijdgeest, is niet zozeer tijdloos.” Hij stelt ook eerder vragen dan dat hij kritiek levert, zegt Klibansky. ,,Ik moedig anderen aan te kijken. Wat aanvankelijk een utopie lijkt, een onbereikbare ideale wereld, kan gaan verkeren in het tegendeel: een dystopie. ”
We werpen een voor de hand liggende vergelijking maar eens op: Jeff Koons. ,,Mensen vergelijken nu eenmaal”, verzucht Klibansky, ,,Begrijpelijk hoor, het geeft houvast, iets in een hokje plaatsen. En ik zal de laatste zijn om iets van verwantschap te ontkennen. We houden allebei van speelsheid in het werk.” Maar in techniek zijn er zeer zeker grote verschillen, vertelt de kunstenaar. ,,Ik werk met hooglans brons, hij niet. Hij gebruikt gecoat roestvrij staal - dat doe ik dan weer niet.”
Op naar het werk waarnaar de tentoonstelling is genoemd: Leap of faith. Een joekel van een bronzen astronaut (hij weegt 1200 kilo) midden in een zaal, aan vierkanten op de muren omgeven door nog meer recent werk. Ook zo’n icoon van de popcultuur, deze draagt een enorm kruis als torste hij het langs de statiën over de Via Crucis.
,,Ik houd erg van ’science’ en ’technology’, ik kijk ook tv-programma’s daarover. Fascinerend als er een project is waarbij onderzocht wordt of Mars bewoond zou kunnen worden. Dan heb je kans op een schone lei. Moeten we dan religie, die zoveel oorlogen heeft veroorzaakt maar ook zoveel houvast biedt, achterlaten of niet? Denk daar eens over na, wil ik de mensen vragen. Probeer iets te accepteren zonder dat er al meteen bewijs ligt. Dat is letterlijk wat een ’leap of faith’ is.”
En aan de wanden dus die vier enorme doeken: Thought paintings noemt Klibansky die. ,,Voor deze show gemaakt”, vertelt hij. ,,Al was er op de laatste Tefaf ook al een te zien. Het zijn als het ware screenshots van mijn gedachten, zo zien die er uit, als een heelal waarin van alles rondzweeft. Zoals een muzikant zijn of haar gedachten in tonen omzet, vertaal ik ze naar beelden.”
Dat levert een soort ingewikkeld stripboek op met een zwarte of gouden ondergrond. Onschuldige tekeningen naast erotische schetsen. En graffiti-achtige teksten, die parallel lopen met de notities die Klibansky sowieso voortdurend maakt. ,,Iedereen kan in je ’brain’ kijken, dat is soms wel een beetje eng: de mensen komen wel heel dichtbij.”
’Leap of faith’ is t/m 14 mei te zien in Museum De Fundatie in Zwolle.